EN 207 نماد استاندارد اروپایی برای طراحی و ساخت عینک ایمنی لیزر استاندارد است. هر عینکی که جهت محافظت از چشم در مقابل اشعههای لیزر در اروپا فروخته میشود، باید دارای گواهی معتبر باشد. این گواهی با نشانهCE نشان داده میشود. طبق این استاندارد، عینکهای ایمنی لیزر باید از دو مشخصه مهم برخوردار باشند. اولا اینکه باید نور لیزر با طول موج مشخص را جذب کند. دوما نیز باید بتوانند در برابر امواج لیزر بدون شکستن یا ذوب شدن عملیات فیلترینگ را بخوبی انجام دهد.
اروپا برای این منظور قوانین و شرایط بسیار سختی را در نظر گرفته است. به طوری که استانداردهای اروپایی سختتر از استانداردهای آمریکایی(ANSI Z 136) هستند. چرا که استانداردهای آمریکایی فقط چگالی نوری مورد نیاز را تنظیم میکنند. به طور دقیقتر، عینک لیزر باید بتواند به مدت ۵ ثانیه در برابر امواج پیوسته لیزر یا ۵۰ پالس برای لیزر پالسی مقاومت کند. در ادامه شما را با استاندارد EN-207 برای انتخاب عینک لیزر بیشتر آشنا میکنیم.
استاندارد EN-207 در عینک لیزر
تمامی الزامات لازم در طراحی عینک لیزر در استاندارد (EN-207: 2017)اروپا با نهایت دقت در نظر گرفته شده است. عموما مشخصات استانداردEN 207 به صورت IR 315-532 LB6 نشان داده میشود. در شکل نوشتاری حروف اول حالت کار لیزر را نشان میدهد. مثلا در این مورد علامت IR نشاندهنده حالت پالسی دستگاه است. دامنه اعداد بعد از آن، نمایانگر طول موج امواج ساطع شده با واحد نانومتر میباشد. مثلا در این نمونه طول موج امواج لیزر در دامنه ۳۱۵ تا ۵۳۲ نانومتر قرار دارد. در نهایت، عدد LB6 حداقل میزان برای چگالی نوری دستگاه را بیان میکند. به این معنا که در این محدوده طول موج رقمی کمتر از ۶ تا ۱۰ است.
حالتهای لیزر طبق استاندارد EN-207
با توجه به قوانین برای استاندارد اروپاییEN-207 چهار حالت کار با لیزر در نظر گرفته شده است. این چهار حالت با تمامی جزئیات در جدول زیر آورده شده است:
حالت کار دستگاه | نماد | طول پالس |
موج مداوم (Continuous wave) | D | > 0.25 s |
حالت پالسی (Pulsed mode) | I | > 1 μs – 0.25 s |
حالت پالسی بزرگ (Giant pulsed mode) | R | > 1 ns – 1 μs |
قفل (Modelocked) | M | < 1 ns |
اعداد مقیاس طبق استاندارد EN-207
اعداد مقیاس در استاندارد EN-207 از LB1 تا LB10 متغیر هستند. این اعداد میزان چگالی نوری دستگاه لیزر را بیان میکنند. به این صورت که برای نمایش چگالی نوری از علامت LBn) OD>n یا (T<10-nاستفاده میشود. منظور از T حد انتقال پذیری امواج است. این مقیاس طبق استاندار EN-207: 2017 برای دستگاههای لیزر با قطر پرتو ۱ میلیمتر با توجه به حالت کار و طول موج به شرح زیر است:
حالت کار | محدوده طول موج | حداکثر چگالی توان لیزری دستگاه | حداقل سطح حفاظت برای توان داده شده |
---|---|---|---|
D (پیوسته) | 180nm – 315 nm | 1×10n−3 W/m2 | Log(p) + 3 |
>315nm – 1400 nm | 1×10n+1 W/m2 | Log(p) – 1 | |
>1400nm – 1000 μm | 1×10n+3 W/m2 | Log(p) – 3 | |
I, R (پالسی) | 180nm – 315 nm | 3×10n+1 J/m2 | Log(E/3) – 1 |
>315nm – 1400 nm | 5×10n−3 J/m2 | Log(E/5) + 3 | |
>1400nm – 1000 μm | 1×10n+2 J/m2 | Log(E) – 2 | |
M (پالسهای بسیار کوتاه) | 180nm – 315 nm | 3×10n+10 W/m2 | Log(p/3) – 10 |
>315nm – 1400 nm | 1.5×10n−4 J/m2 | Log(E/1.5) + 4 | |
>1400nm – 1000 μm | 1×10n+11 W/m2 | Log(p) – 11 | |
*P in W/m2 , E in J/m2. |
در محاسبات اعداد مذکور باید به سمت بالا گرد شوند.
اگر قطر پرتو لیزر از 1 میلیمتر متفاوت باشد، بسته به ماده فیلتر و قاب، باید ضریب تصحیح اعمال شود. در صورت تکرار پالس برای طول موجهای بالاتر از 400 نانومتر، باید از فاکتور اصلاح دیگری برای لیزرهای پالسی استفاده شود. برای درک بهتر به مثالهای زیر توجه کنید:
- تصور کنید دستگاه لیزری امواج با طول موج 1064 نانومتر را حین کار ساطع میکند. چنین دستگاهی دارای مدت زمان پالس 10 نانوثانیه با توان ۱۰۰ میلیژول بر سانتیمتر مربع است. همچنین فرض کنید عینک لیزر در دسترس استاندارد DIR 1064 LB5 را داشته باشد. مدت زمان پالس نشان میدهد که ما باید مشخصات R را با مقیاس n = 5 بررسی کنیم. این عدد توان J / m2 5 × 102 را نشان میدهد. به این معنی که عینک موجود شما محافظت مناسبی برای این نوع از دستگاه لیزر ارائه نخواهد داد.
- حال به عنوان مثالی دیگر دستگاه لیزر با طول موج 780 نانومتر را در نظر بگیرید. این دستگاه امواجی پیوسته با توان 50 میلی وات بر سانتیمتر مربع را شامل میشود. به این معنا که شما به سطح محافظت D با اعداد Log(500) – 1 = 1.69 نیاز خواهید داشت. اگر ۱.۶۹ رو به بالا گرد شود با عدد ۲ روبرو خواهیم شد. طبق این محاسبات عینک ایمنی باید حداقل به صورت D 780 LB2 باشد.
طبق این اعداد میتوان به این نتیجه رسید که در صورتی دستگاه لیزر ایمن است که n = 0 باشد. در این شرایط نیازی به استفاده از عینک لیزر نخواهد بود. البته چنین دستگاهی نیز وجود ندارد.