آیا اشعه لیزر ضرر دارد‎؟

این روزها صحبت‌های بسیار گسترده‌ای از ورود فناوری لیزر به حوزه‌های مختلف صنعتی، زیبایی، پزشکی و … می‌شنویم. در کنار تمامی مزایایی که لیزر دارد، احتمال عوارض جانبی و ضررهای آن ذهن افراد را به خود درگیر می‌کند. به طوری که وقتی صحبت از امواج لیزر می‌شود فکر افراد به صورت غیر ارادی به ضررهای آن معطوف می‌گردد. اما آیا اشعه لیزر ضرر دارد؟ اگر شما نیز جز افرادی هستید که مدام به این سوال فکر می‌کنید حتما تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. چرا که در این نوشته قصد پرداختن به ضررهای احتمالی لیزر راه‌های مقابله با آن‌ها را داریم.

قبل از شروع مقاله تاکید می کنم که ایمنی کار با لیزر را قبل از شروع کار با آن یاد بگیرید و مخصوصا برای محافظت از خود از عینک لیزر استاندارد استفاده نمایید. مثلا اگر لیزر فایبر دارید حتما از عینک مخصوص لیزر فایبر استفاده نمایید.

خرید عینک لیزر دایود

آشنایی با لیزر و کاربردهای آن در صنعت پزشکی

قبل از اینکه بخواهیم به سوال آیا اشعه لیزر ضرر دارد؟ بپردازیم، بهتر است آشنایی کلی با آن داشته باشیم. لیزر نوعی نور محسوب می‌شود که امواج آن حالتی متراکم‌تر داشته و طول موج مشخصی دارند. همچنین امواج لیزر انرژی مشخصی داشته و از دقت چند برابری به نسبت نور معمولی برخوردار هستند. همین ویژگی‌های منحصر به فرد لیزر سبب شده‌اند تا امروزه شاهد کاربردهای گسترده آن در صنعت پزشکی باشیم. چرا که استفاده از فناوری لیزر در علم پزشکی توانسته مزایای بسیاری را با خود به دنبال داشته باشد. از جمله این موارد می‌توان به صرفه اقتصادی، درمان بدون درد، عدم بروز عوارض جانبی شدید و … اشاره کرد. در ادامه این صحبت‌ها در زیر به چند مورد از رایج‌ترین کاربردهای لیزر در صنعت پزشکی می‌پردازیم:

• لیزر در ایجاد برش‌های جراحی

در روش‌های سنتی پزشکان از چاقو برای ایجاد برش در عمل‌های جراحی استفاده می‌کنند. متاسفانه این روش با درد، خونریزی و کاهش سرعت روند بهبودی همراه است. اما امروزه می‌توان برش‌های مورد نیاز در عمل‌های تهاجمی را به کمک امواج لیزر ایجاد کرد؛ در نتیجه هیچ کدام از عوارض فوق در بیمار مشاهده نخواهد شد.

• لیزر در حوزه‌های زیبایی و جوان‌سازی پوست

یکی از پرکاربردترین حوزه‌های استفاده از فناوری لیزر در زیبایی و جوانسازی پوست است. به طوری که دیگر نیازی به استفاده از روش‌های تهاجمی برای لیفت پوست و غیره نبوده و تا حد زیادی مشکلات پوستی توسط لیزر برطرف خواهد شد. از دیگر کاربردهای لیزر در حوزه زیبایی می‌توان به از بین بردن لکه‌های پوستی، رفع چین و چروک، از بین بردن خال و زگیل، حذف موهای زائد، پاک کردن خالکوبی، رفع چربی‌های موضعی بدن و … اشاره کرد.

• لیزر در دندانپزشکی

مورد بعدی از کاربردهای لیزر در پزشکی می‌توان به درمان برخی از مشکلات دندان اشاره کرد. به طوری که در در جراحی‌های لثه، ترمیم سلولی و برخی درمان‌های ضد التهابی کاربرد دارد. همچنین امروزه شاهد به کارگیری لیزر در تشخیص پوسیدگی دندان، جرم‌گیری و حتی تراش دندان نیز هستیم.

• لیزر در چشم پزشکی

در گذشته درمان مشکلات چشمی با نگرانی‌های بسیار زیادی همراه بود. اما امروزه در سایه فناوری لیزر درمان بیماری‌ها و مشکلات چشمی به امری آسان و بدون استرس تبدیل شده‌اند. چرا که اغلب این مشکلات بدون نیاز به جراحی‌های تهاجمی به کمک لیزر قابل درمان هستند. درمان آب مروارید، خونریزی چشمی و ضعف بینایی از جمله این موارد هستند.

سوال اصلی: آیا اشعه لیزر ضرر دارد؟

همان طور که گفته شد لیزر نوعی  نور است که حالتی متمرکز دارد. در نتیجه از انرژی و قدرت بالاتری برخوردار بوده و همین موضوع می‌تواند یک سری سوالات اساسی در مورد عوارض جانبی و مضرات آن به دنبال داشته باشد. اما پاسخ دقیق به این سوال چیست و آیا اشعه لیزر ضرر دارد؟ پاسخ منفی و یا مثبت به این سوال با قطعیت هرگز صحیح نخواهد بود. چرا که برای این منظور توجه به چند پارامتر مختلف ضروری است. از جمله مهم‌ترین و موثرترین این پارامترها برای رعایت ایمنی در حین کار با لیزر عبارتند از:

• نوع منبع لیزر

نوع منبع لیزر ارتباط مستقیم با قدرت امواج لیزر ساطع شده از آن دارد. بنابراین همه افرادی که با لیزرهای پرقدرت سر و کار دارند باید تمامی جوانب ایمنی کار را جدی بگیرند. ناگفته نماند که این به معنای سهل‌انگاری در نکات ایمنی در دستگاه‌های کم انرژی نیست.

• تخصص و مهارت اپراتور لیزر

توجه داشته باشید که دستگاه‌های لیزر نیاز به اپراتور آموزش دیده، متخصص و با تجربه دارند. بنابراین هر فردی صلاحیت کار با آن را ندارد. پس اگر دنبال ایمنی حین کار با دستگاه‌های لیزر هستید، قبل قدام به آن باید آموزش‌های لازم را دریافت کنید.

• استفاده از تجهیزات استاندارد مراقبتی

تمامی افراد موظف هستند که در حین کار با لیزر از تجهیزات مراقبتی لازم استفاده کنند. این تجهیزات می‌توانند بسته به نوع لیزر دستکش، عینک مخصوص لیزر و یا هر دو آن‌ها باشند.

با توجه به گفته‌های فوق می‌توان جواب منفی به سوال آیا لیزر ضرر دارد؟ داد. به این معنا که اگر تمامی پروتکل‌های ایمنی در حین کار رعایت شده و اپراتور صلاحیت کافی برای کار با دستگاه را داشته باشد هیچگونه خطر و یا ضرری متوجه کار شما نخواهد بود.

راه‌های حفاظت در برابر لیزر

مثل هر دستگاه دیگری، دستگاه‌های مبنی بر لیزر نیز نیاز به رعایت یک سری پروتکل‌های حفاظتی دارند. به عبارت دیگر اگر قصد کار با لیزر را دارید با در پیش گرفتن برخی نکات مراقبتی مهم می‌توانید از خود در برابر امواج خطرناک لیزر محافظت کنید. اولین و مهم‌ترین اصل در خصوص راه‌های حفاظت در برابر لیزر دریافت آموزش‌های اولیه مربوطه است. به این صورت که پرتوکار باید قبل هر چیزی تحت آموزش‌های حفاظتی و ایمنی کار با دستگاه‌های لیزر قرار بگیرد. این دوره‌های آموزشی باید توسط موسسه‌های معتبر قبل از خرید و تحویل دستگاه لیزر دریافت شوند.

مورد بعدی از راه‌های حفاظت در برابر لیزر انجام آزمایشات پزشکی به صورت مرتب است. اپراتور دستگاه‌های لیزر حتما باید به صورت سالیانه تحت آزمایشات کلی و معاینه چشم قرار بگیرند. همچنین در صورت بروز کوچکترین سانحه‌ای به پزشک مراجعه کرده و کنترل‌های لازم را انجام دهند. چناچه فردی به این موارد حین کار با لیزر توجه کند، هرگز خطر و آسیبی او را تهدید نخواهد کرد.

آشنایی با انواع لیزر و قوانین محافظت در برابر پرتو قبل از شروع کار با لیزر

چنانچه تا این بخش مقاله همراه ما بوده باشید کم و بیش به پاسخ سوال آیا لیزر ضرر دارد؟ رسیده‌اید. همان طور که گفته شد مقابله با آسیب‌های ناشی از لیزر با رعایت برخی نکات به راحتی امکان‌پذیر است. البته که قوانین و یک سری استانداردهای کلی نیز در این راستا تدوین شده‌اند. جهت ارائه یک راهنمایی کامل و جامع در ادامه نگاهی کوتاه به “آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه” می‌‌اندازیم.

طبق تعریفی که در این آیین‌نامه شده انواع پرتو ها به دو دسته یونساز (ایکس، گاما، بتا، نوتورن، آلفا و ذرات اتمی دیگر) و غیر یونساز (ماوراء بنفش، مادون قرمز، میکروویو لیزر، امواج رادیویی و غیره) تقسیم می‌شوند. حال اینکه طبق این قوانین چه پروتکل‌هایی در خصوص آموزش و تجهیزات مراقبتی قبل از کار در نظر گرفته شده موضوع بسیار مهمی است که پیش‌تر به تک تک آن‌ها می‌پردازیم:

• آموزش در برابر پرتو قبل از شروع کار با لیزر

پرتوکار یا به اصطلاح اپراتور دستگاه لیزر حتما باید دوره‌های آموزشی لازم را گذرانده باشد. همچنین باید مدرک معتبری را در این خصوص دریافت کند. اینکه مدرک مربوطه باید چه درجه‌ای داشته و از چه نهادی دریافت شود به ماهیت دستگاه لیزر مربوط خواهد بود. همچنین فرد مسئول باید از سلامت کامل جسمی و روحی برخوردار باشد. فرضا اگر قصد کار با دستگاه‌های پرتو درمانی را داشتید حداقل مدرک، کارشناسی در رشته‌های علمی و فنی خواهد بود. اما چنانچه قصد کار با دستگاه‌ها لیزر را جهت تشخیص-درمان پزشکی دارید داشتن درجه دکتری و تخصص الزامی است. همچنین اگر قصد کار با دستگاه لیزر برای اهداف زیبایی نظیر حذف موهای زائد را داشتید، گذراندن کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی قبل از خرید کافی خواهد بود.

• عینک مخصوص کار با لیزر

عینک لیزر یکی از ضروری‌ترین تجهیزاتی است که برای ممانعت از عوارض اشعه لیزر برای چشم باید استفاده شود. به طوری که هیچ اپراتوری هرگز نباید بدون پوشیدن عینک مخصوص کار با لیزر را آغاز کند. عینک از وارد شدن اشعه‌های مضر لیزر به چشم جلوگیری می کند. در نتیجه پرتوکار بدون نگرانی از آسیب‌های احتمالی می‌تواند کار کند. توجه داشته باشید که عینک لیزر در بازار با تنوع بالایی به فروش می‌رسد.

هر کدام از این عینک‌ها برای کار با دستگاه لیزر مخصوص خود طراحی شده‌اند. بنابراین اپراتور باید مناسب‌ترین عینک را با توجه به شرایط دستگاه (انرژی و طول موج) انتخاب و خریداری کند. مهم‌ترین پارامتر در خرید عینک لیزر طول موج و چگالی نوری (OD) آن است. هر چه OD عینک لیزر بیشتر باشد به معنای بالا بودن درجه حفاظتی آن در برابر طول موج مشخصه است. برای انتخاب بهترین و مناسب‌ترین عینک لیزر می‌توانید با کارشناسان و متخصصان این حوزه قبل از خرید مشورت کنید.

• 

  آیا اسعه لیزر ضرر دارد؟

  دستکش مخصوص کار با لیزر

بعد از چشم، دست‌ها باید با نهایت اهتمام در برابر امواج لیزر حین کار محافظت شوند. چرا که دست‌ها در معرض مستقیم نور لیزر قرار گرفته و احتمال آسیب در بافت پوستی آن بالا است. دستکش مخصوص کار با دستگاه‌های لیزر باید از شرکتی معتبر و قابل اعتماد خریداری شود. در غیر این صورت نمی‌توان از استاندارد بودن آن مطمئن بود. معمولا دستکش لیزر در رنگ مشکی طراحی شده و در برابر حرارت و جرقه‌های ناشی از جوشکاری مقاوم خواهد بود. استفاده از دستکش مخصوص در حین کار با لیزر نه تنها از پوست دست در برابر آسیب‌های احتمالی محافظت خواهد کرد، بلکه باعث ایجاد حسی بهتر و راحت‌تر در حین کار نیز می‌شود.

• لباس‌های حفاظتی لیزر

به عنوان آخرین نکته جا دارد اشاره‌ای به لباس‌های حفاظتی لیزر بکنیم. پوشیدن لباس کار در هر حوزه کاری امری واجب بوده که در کار با لیزر اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. یک لباس محافظتی استاندارد تنه، بازوها، پاها و سر اپراتور را به طور کامل می‌پوشاند. بنابراین نواحی مختلف بدن دچار کوچک‌ترین آسیبی نخواهد بود. این لباس‌ها معمولا به حالت سرهمی طراحی و تولید می‌شوند. البته پرتوکار می‌تواند بسته به شرایط کاری از ژاکت محافظ، شلوار محافظ و یا پیش بند مخصوص نیز که به صورت جداگانه به فروش می‌رسند استفاده کند. توجه داشته باشید که لباس حفاظتی در برابر لیزر باید دارای جنسی لطیف و سازگار با پوست باشد. به طوری که پوشیدن چند ساعته آن باعث ایجاد حس ناخوش‌آیند در افراد نگردد.

جمع‌بندی

در این مقاله سعی کردیم تا به صورت کاملا دقیق و جامع به راه‌های مراقبتی در برابر آسیب‌های لیزر بپردازیم. به طوری که اگر پرتوکار تمامی قوانین و نکات ایمنی حین کار را مورد توجه قرار دهد، جای کوچکترین نگرانی در این خصوص نخواهد بود. این قوانین شامل آشنایی با دستگاه لیزر، دریافت آموزش‌های لازم و پوشیدن لباس‌های حفاظتی و عینک در حین کار هستند. با رعایت تمامی این موارد می‌توان جواب منفی به سوال آیا اشعه لیزر ضرر دارد یا نه؟ داد. چنانچه بعد خواندن مطالب فوق نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص را دارید، می‌توانید با کارشناسان ما در الولیزر تماس بگیرید. همچنین الولیزر در تامین احتیاجات در این زمینه مثل عینک لیزر و آموزش‌های لازمه در خدمت شما عزیزان خواهد بود.