از جمله شایعترین مشکلاتی که در بین خانمها به خصوص با بالا رفتن سن دیده میشود، بیاختیاری ادرار است. البته این اختلال میتواند در اثر دیگر عوامل مثل زایمان طبیعی، کاهش وزنهای شدید و … نیز بروز پیدا کند. از آنجایی که این موضوع تا حد زیادی کیفیت زندگی افراد را تخت تاثیر قرار میدهد، در پیش گرفتن راههای درمانی امری ضروری است. اما سوالی که ایجاد میشود این است که درمان بیاختیاری ادرار تا چه حدی ممکن است؟ و آیا روشی قطعی برای درمان آن وجود دارد؟ از همین رو در این مقاله همراه شما عزیزان هستیم تا پاسخی به این سوال داده و روشهای درمانی را معرفی کنیم.
توجه: مقاله ی پیش رو صرفا جهت آگاهی بخشی در مورد روش های درمان بی اختیاری ادرار می باشد. برای هر گونه درمان و تصمیم گیری در این زمینه صرفا از پزشک متخصص مشاوره دریافت نمایید.
منظور از بیاختیاری ادرار چیست؟
پیش از اینکه به راهکارهای درمانی بیاختیاری ادرار بپردازیم، بهتر است آشنایی کلی از این بیماری داشته باشیم. منظور از بی اختیاری ادرار مبتلا شدن افراد به عدم کنترل ادرار در دفع آن میباشد. این مشکل که بیشتر در زنان مشاهده میشود، با تاثیرات منفی در زندگی روزمره آنها همراه خواهد بود. از جمله اصلیترین دلایل بیاختیاری ادرار را میتوان به موارد زیر ربط داد:
- بالا رفتن سن
- ایجاد اختلال در عضلات کف لگن
- بارداری و زایمان
- چاقی و تغییرات شدید وزنی
- یائسگی
توجه داشته باشید که بی اختیاری ادرار میتواند در انواع مختلفی ظاهر شود. بعنوان مثال برخی افراد در اثر اعمال فشار در ناحیه شکمی احتمال از دست دادن اختیار ادرار خود را دارند. عطسه، سرفه و بلند کردن جسم سنگین از جمله این وارد هستند. در حالی که عدهای دیگر به صورت ناگهانی احساس نیاز به تخلیه فوری ادرار پیدا میکنند. تکرر ادرار و همچنین ترکیب تمامی این موارد با یکدیگر میتوانند از دیگر انواع بیماری بیاختیاری ادرار باشند.
آیا بیاختیاری ادرار قابل درمان است؟
اغلب افرادی که از بیاختیاری درمان رنج میبرند، بر این تصور هستند که این مشکل غیر قابل درمان است. در حالیکه چنین نبوده و بیاختیاری ادرار را میتوان با کمک گرفتن از روشهای مختلف درمانی تحت کنترل قرار داد. روشهای درمان بیاختیاری از راهکارهای ساده خانگی شروع شده و تا جراحیهای کاملا تهاجمی وجود دارند. بنابراین پزشک متخصص با توجه به شدت مشکل بیمار میتواند بهترین راهکار را توصیه کرده و ارائه دهد. در ادامه به بررسی تک تک راهکارهای به روز و نتیجهبخش درمانی بیاختیاری ادرار خواهیم پرداخت.
راهکارهای درمان بیاختیاری ادرار
همانطور که گفته شد، بیاختیاری ادرار قابل درمان بوده و بیماران میتوانند از روشهای مختلفی برای رفع آن بهره ببرند. در زیر نگاهی اجمالی به روشهای درمان بیاختیاری ادرار میپردازیم:
تقویت عضلات لگن با ورزشهای کگل
بهترین، سادهترین و البته بی دردسرترین روش درمان بیاختیاری ادرار تقویت عضلات لگن با ورزش لگل است. البته توجه داشته باشید که این راهکار تنها در افرادی موثر خواهد بود که بیماری آنها هنوز شدت نگرفته است. تمرینات ورزشی کگل باید روزانه به صورت ۳ یا ۴ بار با تکرار ۱۰ مرتبه انجام شود. اصلیترین ورزش کگل به این صورت است که گویا ادرار خود را به مدت ۱۰ ثانیه نگه داشته و سپس به مدت ۱۰ ثانیه به آن استراحت دهید. این ورزشها برای همه زنان در هر سنی با نتایج مثبت قابل توجهی در طولانی مدت همراه خواهد بود.
مصرف داروهای درمانی
پزشک متخصص برای کسانی که مشکل بیاختیاری ادرار آنها تا حدی پیشروی کرده، از گزینه دارو درمانی استفاده خواهد کرد. این داروها با ضعیف کردن سیستم عصبی اطراف مثانه باعث تقویت عضلات آن میگردند. آنتی کلینرژیکها از رایجترین داروهای تجویزی برای درمان این مشکل هستند. البته توصیه میشود دارو درمانی در کنار ورزشهای لگنی اعمال شود تا به نتایج بهتری بتوان دست یافت.
تحریک الکتریکی عضلات لگن
از دیگر روشهای غیر تهاجمی درمان بیاختیاری ادرار، تحریک الکتریکی عضلات لگن میباشد. این راهکار بیشتر در بیمارانی که در خالی کردن مثانه نیز مشکل دارند، استفاده میشود. به این صورت که لولهای وارد ناحیه واژینال شده و با اعمال جریان الکتریکی عضلات کف لگن را تحریک میکنند. در نتیجه بیمار میتواند با تمرینات ورزشی به مرور شاهد قدرت گرفتن بیشتر عضلههای لگن خود باشد. ناگفته نماند که این روش درمانی از نظر بیماران گزینه نسبتا دردناکی به شمار میآید.
استفاده از پساری
مورد بعدی از روشهای غیر جراحی در درمان بیاختیاری ادرار پساری (Pessary) نام دارد. در این روش قطعهای تشکیل شده از یکسری حلقه را درون واژن بیمار جاسازی میکنند. در نتیجه به مرور زمان مشکلات افتادگی و شل شدگی بافت مجرای ادراری و مثانه بهبود پیدا میکند. استفاده از پساری به عنوان روشی برای پیشگیری از افتادگی رحم و واژن نیز شناخته میشود.
تزریق کلاژن
همان طور که گفته شد یکی از اصلیترین دلایل بیاختیاری ادرار در افراد، افزایش سن است. چرا که با افزایش سن بافت واژینال به دلیل کاهش کلاژن حالتی شل و افتاده پیدا میکنند. بنابراین با تزریق کلاژن به بافت اطراف مجرای خروجی ادرار میتوان الاستسیته و قدرت از دست رفته آن را تا حد زیادی جبران کرد. معمولا توصیه میشود تزریق کلاژن به صورت دورههای ۱۲ الی ۱۹ ماهه انجام بگیرد.
اعمال ایمپلنت
در برخی موارد پزشک متخصص استفاده از ایمپلنت را برای کاهش بیاختیاری ادرار توصیه میکند. به این صورت که موادی درون بافت ادراری تزریق شده و باعث درمان و همچنین پیشگیری از بیاختیاری ادرار میگردد. پروسه انجام این کار تقریبا به ۳۰ دقیقه الی ۱ ساعت زمان نیاز دارد. برای این منظور ابتدا سیستوسکوپ را وارد دستگاه ادراری کرده و بعد از بررسی شرایط از سوزن برای عملیات تزریق ماده استفاده میکنند.
لیزر درمانی
این روزها با پیشرفت علم و تکنولوژی شاهد روشهای غیر تهاجمی بیشتری در زمینه درمان بیاختیاری ادرار هستیم. یکی از این روشها که امروزه مورد توجه جامعه پزشکی قرار گرفته لیزر درمانی است. به این صورت که امواج لیزر توسط پروپ مخصوص دستگاه به بافت ناحیه واژینال اعمال میگردد. بنابراین امواج لیزر باعث تحریک سلولهای بافت مربوطه به کلاژنسازی بیشتر میشود. در نهایت نیز عضلات و بافت آنها مورد تقویت و بازسازی قرار میگیرد. درمان بیاختیاری ادرار با لیزر کاملا بدون درد بوده در کنار رفع این مشکل باعث تنظیم PH واژن نیز میگردد. در نتیجه احتمال ابتلا به عفونتهای واژینال کاهش مییابد.
آر اف تراپی
از دیگر روشهای جدید و غیرتهاجمی درمان بیاختیاری ادرار که امروزه بصورت شایع استفاده میشود، آر اف تراپی است. دستگاه RF که با نام رادیوفرکوئنسی نیز شناخته میشود، بصورت کاملا مطمئن در این حوزه مورد استفاده قرار میگیرد. به این شکل که امواج RF به بافت هدف ساطع شده و باعث افزایش قدرت عضلانی و حجم آنها میگردد. دستگاه آر اف واژینال علاوه بر درمان بیاختیاری ادرار مزایای قابل توجه دیگری از جمله رفع خشکی واژن، درمان افتادگی، افزایش کیفیت رابطه جنسی، کاهش احتمال عفونتهای واژن و … را نیز به دنبال دارد. یکی از برترین دستگاهها در این زمینه آر اف واژینال مادام ایکس نام دارد. این دستگاه دارای پروبهای داخلی و خارجی به صورت یکجا است. در نتیجه علاوه بر درمان مشکلات ناحیه واژینال مزایایی از قبیل جوانسازی بافت واژن را نیز به دنبال خواهد داشت.
روشهای جراحی
تا این قسمت سعی داشتیم تا روشهای غیر تهاجمی و سرپایی را در درمان بیاختیاری ادرار معرفی کنیم. اما در برخی موارد شدت بیماری به قدری بالا است که پزشک متخصص چارهای جز جراحی را نمیتواند پیشنهاد دهد. جراحی به صورت تضمینی پیشرفتهترین سطح از بیاختیاری ادرار را درمان میکند. البته باید توجه داشت که این روش در مقایسه با دیگر گزینههای معرفی شده پرهزینهتر بوده و نیاز به گذراندن دوره نقاهت و رسیدگی بیشتری است. بنابراین به بیماران توصیه میشود قبل از شدت گرفتن مشکل بیاختیاری ادرار برای رفع آن اقدام کنند.
جمعبندی
عزیزانی که تا این قسمت همراه ما بودهاند با معضل بیاختیاری ادرار و راههای درمانی آن تا حدودی آشنا شدهاند. همان طور که گفته شد، بیاختیاری ادرار امری شایع به خصوص در زنان است. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی شاهد روی کار آمدن روشهای درمانی متعددی برای این منظور هستیم. اینکه کدام یک از روشهای فوق بهترین هستند بسته به شدت مشکل بیمار و همچنین صلاحدید پزشک متفاوت خواهد بود. اما در حالت کلی تمایل بیماران و البته پزشکان به استفاده از روشهای غیر تهاجمیتر است. در بین روشهای غیر تهاجمی نیز درمان بیاختیاری ادرار با دستگاه RF واژینال، لیزر درمانی و پلاسما تراپی بر دیگر گزینهها ارجعیت دارند. چرا که پروسه درمانی بسیار آسان، بی خطر و بدون عارضه جانبی دارند. همچنین اثربخشی بالایی را از خود نشان داده و در مقایسه با دیگر روشها مقرون به صرفه هستند.