با رواج استفاده از لیزر حذف مو زائد بدن علاوه بر امنیت بیماران، امنیت پزشکان نیز اهمیت پیدا میکند. پرتوهای ساطع شده از لیزر در محیط، شدیدا بر روی بافت شبکیه چشم تاثیر میگذارند. در نتیجه آسیب جدی به چشم وارد میشود. متاسفانه باید گفت که این آسیبها به مرور زمان و با دارو و مراقبتهای خاص درمان نمیشوند. به همین دلیل مثل هر مورد دیگری باید گفت پیشگیری بهتر از درمان است. به همین دلیل با تاکید بسیار استفاده از عینک تخصصی محافظ لیزر توصیه میشود. در بازار فعلی تنوع مختلفی از عینکها به این منظور وجود دارند. پزشکان باید باتوجه به ویژگی دستگاه خود و نوع کاری که دارند از عینک مناسبی استفاده کنند. در این مقاله سعی کردهایم تا برای پیشگیری از خطرات احتمالی شما را با نکاتی که باید در انتخاب عینک ضد پرتو لیزر در نظر گرفت آشنا کرد.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع خرید بهترین عینک لیزر
چگونه عینک ضد پرتو لیزر مناسبی را انتخاب کنیم؟
عینک محافظ چشم در مقابل اشعه لیزر باعث میشود تا از ورود اشعه به چشم جلوگیری شود. این کار با جذب اشعه و یا منعکس کردن اشعه ایمنی کار را بالا میبرد. یعنی شدت تابش نور را محدود کرده و مانع از آسیب رسیدن به چشم میشود. در کل این عینکها با سه اسم Laser Glasses، Laser Goggles و Laser Eyewear در بازار شناخته میشوند. عینکهای موجود در بازار تنوع مختلفی دارند. همین کار باعث شده است تا مشتریان در انتخاب نوع عینک به مشکل بخورند. برای اینکه بتوان عینک مناسبی را انتخاب و خریداری کرد عوامل مختلفی وجود دارند. در ادامه این عوامل مورد بررسی قرار گرفتهاند.
چه عواملی در انتخاب عینک ضد پرتو لیزر موثر هستند؟
برای اینکه پزشکان بتوانند عینک مناسبی برای کار خود انتخاب کنند باید یک سری پارامترها را در نظر بگیرند. اصلیترین پارامترهای تاثیرگذار در انتخاب عبارتند از:
-
مشخطات ظاهری
از لحاظ مشخصات و شکل ظاهری عینکهای متنوعی برای محافظت از چشم در مقابل اشعه لیزر وارد بازار شدهاند. پزشک و یا اپراتوری که قرار است از عینک استفاده کند باید متناسب با صورت خود عینکی را انتخاب کند. مثلا عینکی با ابعاد کوچک برای اشخاصی با صورت کوچکتر مناسب میباشد. وزن عینک یکی دیگر از پارامترهایی است که در بخش مشخصات ظاهری اهمیت پیدا میکند. طبیعی است که راحتی کار اولویت اول هر شخصی میباشد. افرادی که ساعتهای زیادی در کلینیک عینک را به چشم میزنند ترجیح میدهند از عینک سبکتری استفاده کنند. مورد دیگری که در بخش مشخصات ظاهری عینک اهمیت دارد نوع طراحی عینکها است. با توجه به کاربرد عینک نوع طراحی که باید استفاده کرد نیز اهمیت پیدا میکند. با توجه به کاربردی که از عینک انتظار میرود و محلی که استفاده میشود نوع طراحی عینک انتخاب میشود.
-
طول موج لیزر و چگالی نوری (OD) لیزر مورد استفاده
مهمترین بخشی که در انتخاب عینک ضد پرتو لیزر تاثیر میگذارد طول موج و OD عینک میباشد. بر روی تمامی عینکهای استاندارد محافظ در برابر اشعه لیزر مشخصاتی در مورد OD آن نوشته شده است. این عدد چگالی نوری عینک را در بازه خاصی از طول موج نشان میدهد. هر چه OD عینک بیشتر باشد درجه حفاظتی عینک در طول موج تعیین شده بیشتر میباشد. برای شفافسازی بیشتر میتوان گفت اگر پزشکی در کلینیک خود از لیزر دایود ۸۱۰ نانومتری استفاده کند باید عینکی را تهیه کند که OD مناسبی برای طول موج ۸۱۰ نانومتر داشته باشد.
چگالی نوری (OD) لیزر چیست؟
چگالی نوری لیزر (OD) معیاری است که با آن قابلیت عینک برای عبور اشعه لیزر را بررسی میکنند. OD به صورت عددی بر روی عینک محافظ چشم در مقابل اشعه لیزر نوشته میشود. نحوه محاسبه این عدد به صورت زیر است:
در این رابطه T (ضریب عبوردهی اشعه لیزر) نشان دهنده میزان عبور اشعه لیزر از شیشه عینک است. همچنین Ii میزان اشعهای است که به شیشه عینک میتابد. It میزان اشعهای است که از شیشه عینک عبور میکند. همانطور که از رابطهها معلوم است OD با مقدار اشعهای که از شیشه عینک عبور میکند رابطه معکوس دارد. هر چهقدر درصد عبور نور کمتر باشد مقدار OD عینک بالاتر خواهد بود.
چه OD برای عینک محافظ چشم در مقابل اشعه لیزر مناسب است؟
برای پرداختن به این موضوع که چه OD برای عینک محافظ چشم در مقابل اشعه لیزر مناسب است؟ لازم است تا با بیشینه مجاز تابش (M.P.E) آشنا شوید. MPT بیشینه سطح تابش لیزری است که بافت زنده میتواند بدون صدمه دیدن در معرض آن قرار گیرد. MPT به طول موج تابش، مدت زمان تابش و ماهیت بافت پرتودهی شده بسیار بستگی دارد. رابطه MPT با OD به صورت زیر میباشد:
برای محاسبه OD به کمک رابطه بالا باید MPTهای استاندارد را به دست آورد. این استانداردها تحت عنوان EN 60825-1/A2 در Appendix 1 به صورت جدولی قرار دارند. مقدار زمان تابش اشعه و محلی که قرار است لیزر برای آن استفاده شود در مقدار MPT موثر میباشند. OD که به دست میآورید عددی است که باید روی عینک محافظ چشم در مقابل اشعه لیزر نوشته شده است.
از آنجایی که یکی از پر کاربردترین لیزرها در کلینیکها دایود لیزرها هستند به بررسی این نوع دستگاه میپردازیم. طول موج دایود لیزرها به طور میانگین ۸۰۸ نانومتر میباشد. MPE که در جدول استاندارد برای این نوع لیزر برای مدت زمان ۰.۱ ثانیه آورده شده است ۵.۲ میلی وات بر سانتیمتر مربع است. اگر دستگاه لیزر دایود استانداردی در نظر بگیریم Ii آن مقداری در حدود ۱۰۲×۲.۳۵ وات بر سانتیمتر مربع خواهد بود. با توجه به این اعداد خواهیم داشت:
با توجه به محاسبات بالا مقدار بهینه OD در حدود ۵ میباشد. این رقم برای دستگاه لیزر دایودی که در کلینیک با طول موج میانگین ۸۰۸ نانومتر استفاده میشود محاسبه شده است.
بایدها و نبایدهای عینک محافظ چشم در مقابل اشعه لیزر
- عینک را حتما قبل از روشن کردن دستگاه لیزر بر روی چشمان خود بگذارید.
- استفاده از عینک محافظ چشم در مقابل اشعه لیزر برای همه کسانی که در اتاق هستند ضروری است.
- میتوان برای بیمار از چشمبندی که نور دریافت شده از تمامی جهات را مسدود میکند استفاده کرد.
- توصیه میشود تا یک جفت عینک اضافی کنار در ورودی اتاق لیزر گذاشته شود. با این کار کسانی که میخواهند به صورت اورژانسی و ناگهانی وارد اتاق لیزر شوند میتوانند از عینک استفاده کنند.
- حتما سالم بودن عینک به طور مرتب و هر چند وقت یک بار باید انجام شود.
- از توصیههایی که بر روی بروشور عینک نوشته شده است پیروی کنید.
- هرگز از عینکی که شکسته و یا شل شده باشد به هیچ وجه استفاده نکنید.
- اصلیترین نکته این است که از عینکی که مشخصات حفاظتی آن با دستگاه لیزر شما تفاوت دارد به هیچ وجه استفاده نکنید.
- از عینکهای لیزر برای دستگاههای IPL استفاده نکنید. این دستگاهها عینکهای مخصوص خود را دارند.
به طور جدی پیشنهاد میکنیم که حتما توصیههایی که در این مورد در این مقاله گفته شد را جدی بگیرید. چرا که آسیبی که در اثر نور لیزر به شبکیه چشم وارد میشود درمانپذیر نمیباشد. به هیچ وجه نمیتوان چشم را کاملا درمان کرد و به حالت عادی برگرداند.